Birçok enstitü ve bilim insanları, ellerindeki bilginin bir sır gibi saklanıp, herkese açık olmaması için ellerinden geleni yapıyorlar.
Halbu ki “bilgi” bence özgür olmalı öğrenmek isteyen herkese açık hale getirilmelidir.
Değerli fikirleri ve uğraşılarını çok beğendiğim ABD'li bilim insanı “Aaron Swartz” eşine ender rastlanan bir dahidir bence. Bu uğurda canını bile verebilecek kadar da inançlı ve cesurdur üstelik.
Bilgi edinme hakkının ateşli bir savunucusu olan “Swartz”, 2008'de bilginin serbest ve sınırsız dolaşımını talep eden “Gerilla Açık Erişim Manifestosu” isimli eserini yayınladı. Manifestosunda şöyle diyordu: “Nerede depolanmış olursa olsun, bilgiyi almalı, kendi kopyalarımızı çıkarmalı ve dünyayla paylaşmalıyız. Telif hakkı biten şeyleri alıp arşive eklemeliyiz. Gizli veritabanlarını satın alıp internete koymalıyız. Bilimsel dergileri indirip dosya paylaşım ağlarına yüklemeliyiz. Gerilla Açık Erişim için savaşmalıyız.”
Sözünün eri olan “Swartz”, milyonlarca bilimsel makaleyi ve çalışmayı elinde bulunduran bir enstitünün, biliminsanlarının ve dergi editörlerinin ifade özgürlüğüne inandığı gibi, ifadeleri içeren makalelere erişmek için bir ücret ödemek gerektiğine de inanıyordu. Bir enstitünün, insanların ürettikleri fikirler karşılığında bir ödeme alma hakları olduğunu iddia ederken, “Swartz” tam tersini düşünüyordu.
Bilginin özgür olmak istediğini, fikrinin onları üreten insanlara ait olmadığını ve veriyi duvarların arkasına hapsederek ona ulaşmak için bir ücret beklenmesinin yanlış olduğuna inanıyordu.
Bunun üzerine bilgisayar ağını kullandı ve herkesin internet üzerinden özgürce okuyabilmesi için yüz binlerce bilimsel makaleyi indirip, kullanıma açtı.
“Swartz” bu eylemden sonra tutuklandı ve mahkemeye çıkarıldı. Muhtemelen hüküm giyerek hapse yollanacağını fark edince de kendini asarak intihar etti.
Bu acı olay bütün dünyayı korkunç bir şekilde yasa boğdu.
İnsanlar bu olay sonrası, imzalar topladı; şiddetli protestolar ve yürüyüşler yaptı; sonuçta hepsi olmasa da, bir bölüm bilgilerin özgür olmasını sağladılar; ama ne yazık ki, olan da “Swartz”a oldu.
“Swartz” gibi, bilginin özgür olmasını isteyen binlerce insan var dünyada şüphesiz böyle düşünen insanlara selam olsun. Sağlıcakla Kalın.