Giresun'da Uzmanından Sınav Kaygısı Uyarısı: 'Çocuğunuzu Sonuçla Değil, Çabasıyla Değerlendirin'

Giresun Kadın Doğum ve Çocuk Hastalıkları Hastanesi'nden Uzman Dr. Cansu Çobanoğlu Osmanlı, sınav sürecinde ailelerin çocuklarına nasıl yaklaşması gerektiğini anlattı.

Giresun Kadın Doğum ve Çocuk Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı Hastalıkları Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Cansu Çobanoğlu Osmanlı, çocukların hayatında önemli bir yer tutan sınavlar sürecinde yaşanan kaygılardan ve ebeveynlerin bu süreçte nasıl daha sağlıklı ve destekleyici bir rol üstlenebileceğinden bahsetti. 

Yaptığı konuşmada, sınav kaygısı ve kaygı belirtilerinden bahseden Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı Hastalıkları Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Cansu Çobanoğlu Osmanlı;  "Sınav kaygısı, öğrencilerin sınav öncesinde ve sırasında yaşadığı yoğun endişe, korku ve gerginlik halidir. Bu durum, performansla ilişkili bir kaygı türüdür. Aslında belli bir düzeye kadar kaygı hissi doğaldır, hatta çocuğu çalışması ve dikkatini sürece yoğunlaştırması açısından motive edicidir. Ancak kaygı, çocuğun dikkatini toplamasına, bilgisini kullanmasına veya sınava odaklanmasına engel oluyorsa artık işlevselliği bozan bir durum haline gelmiştir.

Kaygının belirtileri mide bulantısı, baş ağrısı, terleme gibi fiziksel şikayetler, dikkat dağınıklığı, unutkanlık, boşluk hissi, “Yapamayacağım”, “Ya rezil olursam”, “Ailemi hayal kırıklığına uğratacağım” gibi olumsuz düşünceler, ağlama, sinirlilik, içe kapanma gibi duygusal semptomlarla kendini gösterebilir.

Kaygının birçok nedeni olabilir, ancak bazı yaygın kaynaklar yetersiz hazırlık veya zaman yönetimi sorunları, mükemmeliyetçilik ve yüksek beklentiler, ebeveyn baskısı veya sürekli karşılaştırma, başarısız olma korkusu ve geçmişte yaşanmış olumsuz sınav deneyimleri olarak özetlenebilir. 

Sınav süreci sadece çocukların değil, ailelerin de sınandığı bir dönem olarak görülüyor ve aslında aileler üzerinde de oldukça fazla baskı var.  Burada ailelerin tutumu belirleyici olabilir. Ailelere yönelik bazı temel öneriler:

-Beklentilerinizi Gözden Geçirin

Çocuklar, en çok sevildiklerinden onay ve takdir bekler. “Senin başarını değil, çabanı önemsiyorum” mesajını verirseniz, çocuk kendini daha güvende hisseder. Unutmayın, her çocuk aynı akademik potansiyele sahip değildir. Kendi kapasitesine göre gösterdiği çaba daha kıymetlidir.

-Kıyaslamalardan Kaçının

“Kuzenin 100 aldı, sen niye 80 aldın?”, “Senin yaşındayken ben…” gibi kıyaslamalar çocukta yetersizlik duygusu yaratır. Bu tarz ifadeler motivasyonu artırmaz, aksine özgüven sorunu oluşturabilir.

-Duygularını Görün ve Kabul Edin

Çocuğunuz “Çok kaygılıyım, başarısız olacağım” diyorsa, hemen telkinle bastırmayın. Önce duygusunu anladığınızı gösterin. “Evet, bu sınav senin için önemli. Endişelenmen çok normal. Yanındayım.” gibi cümleler çocuğun duygularını düzenlemesine yardımcı olur.

-Gerçekçi ve Yapıcı Destek Sunun

Zaman yönetimi, çalışma planı, molaların nasıl verileceği gibi konularda rehberlik edebilirsiniz. Ancak onun adına plan yapmaktan ziyade birlikte planlamak daha değerlidir.

-Sonuçtan Çok Sürece Odaklanın

Evet, sınav önemli olabilir. Ama hayatın sadece bir anı. Aslında bir sürecin parçası Çocuğunuzun hayattaki yerini bir sınavın belirlemediğini unutmayın. Ona da bunu hissettirin. “Senin sağlığın, mutluluğun her şeyden önce gelir” diyebilmek, en güçlü desteklerden biridir.

-Sınav Günü ve Öncesinde Nelere Dikkat Edilmeli?

Rutin bir gün geçirmeye çalışın. Aşırı abartılmış hazırlıklar kaygıyı artırabilir.

Beslenme ve uyku düzenine dikkat edin. Sabah motivasyon verici, sakinleştirici sözler söyleyin. (“Elinden geleni yaptın. Sonuç ne olursa olsun seninle gurur duyuyorum.”) Sınavdan sonra hemen sonuç odaklı konuşmayın. Ona önce rahatlaması ve süreci anlatması için alan tanıyın.

-Ne Zaman Profesyonel Destek Alınmalı?

Eğer çocuğunuzda kaygı uyku ve iştah sorunlarına neden oluyorsa, sık sık ağlama krizleri yaşıyorsa, sınava girmek istemiyorsa ya da fiziksel yakınmaları yoğunsa, siddi düzeyde özgüven sorunları yaşıyorsa ya da işlevselliği etkilenmişse, bir çocuk ve ergen ruh sağlığı ve hastalıkları uzmanından destek almak faydalı olacaktır.

Değerli ebeveynler,
Unutmayın ki sınav bir kişinin başarısı ya da başarısızlığı değil, sadece sınav stratejisinin ya da çalışma sürecinin başarısı ya da başarısızlığıdır. Onların kendilerini değerli ve yeterli hissettiği bir aile ortamı, en iyi başarıyı sağlayacak temel zemindir. Anne babaların çocuklarına koşulsuz şartsız destek olduklarını bilmek çocuklar için önemlidir." ifadelerine yer verdi.